Mart 2025 – 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (“SMK”) uyarınca marka iptal taleplerinde daha önce mahkemelerde olan yetki, 10 Ocak 2024 tarihinden itibaren Türk Patent ve Marka Kurumuna (“TPMK”) geçmişti. Bu değişikliğin ardından marka iptal taleplerinde izlenecek usule ilişkin belirsizlik söz konusuydu ve yapılan başvurular uzun bir süre askıda kalmıştı.
15 Mart 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Sinai Mülkiyet Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmeliği”) ile marka iptal taleplerinde izlenecek usul açıklığa kavuşturulmuştur. Değişiklik Yönetmeliği ile netliğe kavuşan konuları sizler için bu yazımızda derledik.
TPMK hangi hallerde markayı iptal edebilir?
TPMK, aşağıdaki hallerde iptal talebi istenen markaları iptal etme yetkisine sahiptir:
- Markanın tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde, tescil edildiği mal veya hizmetler bakımından marka sahibi tarafından Türkiye’de ciddi biçimde kullanılmaması ya da kullanımına beş yıl kesintisiz ara verilmesi,
- Markanın, tescilli olduğu mal veya hizmetler için yaygın bir ad hâline gelmesi,
- Marka sahibi tarafından veya marka sahibinin izniyle gerçekleştirilen kullanım sonucunda markanın, tescilli olduğu mal veya hizmetlerin özellikle niteliği, kalitesi veya coğrafi kaynağı konusunda halkı yanıltması,
- Markanın garanti markası veya ortak markanın kullanımına ilişkin usul ve esasları gösteren teknik şartnameye aykırı şekilde kullanılması.
Marka iptal talebine ilişkin formda hangi bilgiler yer alır?
Marka iptal talebine ilişkin talep formunda aşağıdaki hususlara yer verilmesi gerekmektedir:
- İptali talep edilen markanın tescil numarası,
- İptal talebine konu mallar veya hizmetler,
- Talep sahibinin kimlik ve iletişim bilgileri,
- Talep vekil aracılığıyla yapılıyorsa vekilin kimlik ve iletişim bilgileri,
- İptal talebinin ilgili mevzuattaki madde, fıkra ve bent karşılıkları belirtilmek suretiyle gerekçeleri ve kullanılmama sebebiyle iptal dışındaki gerekçelere ilişkin bilgi veya belgeler,
- Ücretin ödendiğine ilişkin bilgi,
- İptal talebinin geriye dönük etki doğurması talep ediliyor ise etkili olması istenen tarih.
TPMK’ya yapılacak marka iptal talepleri için ödeme gerekir mi?
Marka iptal talebinin uygulanacağı haller SMK’da düzenlenmiş olsa da iptal taleplerinde izlenecek usule ilişkin bir belirsizlik söz konusuydu. Bu süreçte, TPMK ilk olarak marka iptal talebine ilişkin “ön başvuru” usulü getirerek herhangi bir ücret almaksızın talepleri kabul etti. Sonrasında TPMK, 2024 yılının Nisan ayında ücret tarifesini güncelleyerek marka iptal talebi ücreti ödenen ön başvuruları talebe dönüştürdü. Başvuruların incelemeye alınması için de Değişiklik Yönetmeliği beklenmekteydi.
Değişiklik Yönetmeliği ile birlikte TPMK tarafından daha önce belirlenen marka iptal talebi ücretinin yanı sıra emanet ücretinin de ödenmesi gerektiği düzenlenmiştir.
Marka sahibinin iptal talebine ilişkin cevaplarını sunmak için ne süresi var?
Değişiklik Yönetmeliği uyarınca marka sahibi, iptal talebine ilişkin cevaplarını ve delillerini sunmak için bir aylık süreye sahiptir. Bununla birlikte bir aylık süre içerisinde talep edilmesi halinde TPMK, marka sahibine bir ay daha ek süre verebilecektir.
Marka iptal talebi hangi hallerde doğrudan reddedilir?
TPMK, iptali istenen markanın talep tarihinde tescilli olmaması, marka hakkının sona ermiş olması veya kullanılmama sebebiyle iptal taleplerinde markanın en az beş yıldır tescilli olmaması hallerinde, marka sahibine herhangi bir bildirim yapmaksızın iptal talebinin reddine karar verecektir.
Kullanılmama sebebiyle iptal taleplerinde ispat yükü kime aittir?
Değişiklik Yönetmeliği ile açıklığa kavuşturulan bir diğer konu ise kullanılmama sebebiyle iptal taleplerinde uygulanacak ispat yöntemidir. Bir markanın kullanılmadığını iddiasıyla iptal talebinde bulunan başvuru sahibinin, markanın kullanılmadığına ilişkin delil ortaya koyması mümkün görünmemektedir. Değişiklik Yönetmeliği ile bu doğrultuda iptali istenen markanın kullanıldığına ilişkin ispat yükünün marka sahibinde olduğu açıklığa kavuşturulmuştur.
İptali istenen markanın talep tarihinde Türkiye’de en az beş yıldır tescilli olması şartıyla marka sahibinden, markasını iptal talebine konu mal veya hizmetler bakımından Türkiye’de ciddi biçimde kullandığına ya da kullanmamaya dair haklı sebepleri olduğuna ilişkin delil sunması talep edilecektir. Marka sahibinin, iptal talebinde bulunulacağı düşünülerek kullanım gerçekleştirmesi durumuna karşın Değişiklik Yönetmeliği ile, talebin TPMK’ya sunulmasından önceki üç ay içinde gerçekleşen kullanımların dikkate alınmayacağı düzenlenmiştir.
Marka iptal ücretlerindeki güncel gelişmeler nedir?
Değişiklik Yönetmeliği’nden önce TPMK, marka iptal talebi ücreti olarak yalnızca tek bir kalemde başvuru ücreti uygulamaktaydı. Değişiklik Yönetmeliği ile birlikte iptal ücreti; TPMK ücreti ve emanet hesabında tutulacak ücret olmak üzere iki kalem olarak belirlenmiştir. Değişiklik Yönetmeliği öncesinde yapılan talepler içinse yalnızca TPMK ücretinin alınmış olması sebebiyle emanet hesabında tutulacak ücretin tahsil edilmeyeceği düzenlenmiştir.
Değişiklik Yönetmeliği ile getirilen “emanet hesabında tutulacak ücret” kalemi ile, kötü niyetle yapılacak iptal taleplerinin önüne geçilmesinin ve marka sahibinin korunmasının amaçlandığı anlaşılmaktadır. Nitekim marka iptal talebinin reddi halinde bu ücret marka sahibine ödenecek; kısmen kabul halinde ise TPMK’ya gelir olarak kaydedilecektir. 2025 yılı için marka iptal ücreti 23.458,33-TL ve marka iptal talebi emanet tutarı 23.458,33-TL olarak belirlenmiştir.
|
Karar |
Emanet Ücretinin Kime Ödeneceği |
|
Kabul |
İptal talebi sahibi |
|
Kısmi Kabul |
TPMK |
|
Ret |
Marka sahibi |
TPMK ücret tarifesi değişikliği neler getirmiştir?
15 Mart 2025 tarihli Resmî Gazete’de Türk Patent ve Marka Kurumunca 2025 Yılında Uygulanacak Ücret Tarifesine İlişkin Tebliğ (BİK/Türkpatent: 2025/1)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (BİK/Türkpatent: 2025/2) (“Değişiklik Tebliği”) yayımlanmıştır. Değişiklik Tebliği ile markaların alt sınıflara dayalı olarak tescil ve yenilenmesinde ücret farklılaştırması düzenlenmiştir.
Değişiklik Tebliği öncesi süreçte marka başvuru ve yenileme ücretlerinde esas alınan tarifede yalnızca ana sınıflara dayalı bir ücretlendirme söz konusuyken Değişiklik Tebliği, alt sınıflar bakımından da bir ücret farklılaştırması öngörülmüştür. Yeni düzenleme ile marka başvurularında ve yenileme taleplerinde üçten fazla sınıf seçilmesi halinde her bir sınıf için ek ücret ödenmesi gerekmektedir. Bu düzenlemenin sonucunda kullanılmayan mal ve hizmet sınıfları bakımından tescillerin ve sonrasında ise iptal taleplerinin azalması söz konusu olabilecektir.
Sonuç olarak; uygulamada uzun süredir beklenen Değişiklik Yönetmeliği ile marka iptal taleplerine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiş, markaların kullanılmama sebebiyle iptal taleplerine ilişkin oluşan soru işaretleri açıklığa kavuşturulmuştur. Ayrıca marka iptal taleplerinde alınan ücretler ve emanet ücretleri ile kötü niyetli iptal taleplerinin önüne geçilmesi ile marka haklarının korunması güçlenmiştir.